Συντηρητικά σε πολλά τρόφιμα _ αλλά χρειάζονται πάντα;

Από τη στιγμή που άρχισα να διαβάζω πιο προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων, άρχισε να μου κάνει εντύπωση το πόσο συχνά συναντά κανείς μικρά, «άγνωστα» ονόματα σε συσκευασίες καθημερινών προϊόντων. Ένα από τα πιο επαναλαμβανόμενα; Τα συντηρητικά.

Οι περισσότεροι από εμάς τα ακούμε – λίγο γενικά, λίγο αόριστα. Ξέρουμε ότι υπάρχουν “κάπου” στο φαγητό μας, αλλά δεν γνωρίζουμε ακριβώς τι κάνουν. Κι όμως, τα συναντάμε σχεδόν παντού.

Τι είναι τα συντηρητικά;

Τα συντηρητικά είναι ουσίες που προστίθενται στα τρόφιμα για να τα διατηρούν ασφαλή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ουσιαστικά, είναι εκεί για να αποτρέψουν την αλλοίωση, την ανάπτυξη βακτηρίων, μυκήτων ή άλλων μικροοργανισμών που θα χαλούσαν το φαγητό.

Αν σκεφτείς ότι κάποια τρόφιμα ταξιδεύουν πολλά χιλιόμετρα πριν φτάσουν στο ράφι του σούπερ μάρκετ ή στο ντουλάπι σου, μπορείς εύκολα να καταλάβεις γιατί χρησιμοποιούνται τόσο ευρέως.

Πού τα βρίσκεις;

Πολύ συχνότερα απ’ ό,τι φαντάζεσαι. Κάποια από τα πιο κοινά τρόφιμα που περιέχουν συντηρητικά είναι:

• Κονσέρβες (λαχανικά, όσπρια, τόνος, σάλτσες κ.λπ.)

• Αλλαντικά (γαλοπούλα, μπέικον, σαλάμι)

• Συσκευασμένα ψωμιά, φρυγανιές και αρτοσκευάσματα

• Κατεργασμένα τυριά και κρέμες

• Λίπη και έλαια (ειδικά αυτά με μακρά διάρκεια ζωής)

• Παγωτά, ζελέδες και επιδόρπια του εμπορίου

Ακόμα και σε τρόφιμα που δεν θα περίμενες, μπορεί να κρύβονται μέσα συντηρητικά – και συνήθως, θα τα αναγνωρίσεις από εκείνα τα μικρά γράμματα στην ετικέτα που ξεκινούν με «Ε» και ακολουθούνται από έναν αριθμό.

Οι πιο συχνοί τύποι συντηρητικών

Υπάρχουν διάφορες κατηγορίες συντηρητικών, αλλά μερικά από τα πιο γνωστά είναι τα νιτρικά και νιτρώδη άλατα:

• Ε249 (Νιτρώδες κάλιο)

• Ε250 (Νιτρώδες νάτριο)

• Ε251 (Νιτρικό νάτριο)

• Ε252 (Νιτρικό κάλιο)

Αυτά χρησιμοποιούνται κυρίως στα αλλαντικά, τα παστά και τα κονσερβοποιημένα προϊόντα, γιατί όχι μόνο τα διατηρούν, αλλά και τους δίνουν αυτό το χαρακτηριστικό ροζ χρώμα. Βρίσκονται σχεδόν πάντα σε λουκάνικα, μπέικον, σαλάμια, γαλοπούλες και άλλα επεξεργασμένα προϊόντα.

Και τώρα η ερώτηση: είναι όλα αυτά κακά;

Η αλήθεια είναι πως τα συντηρητικά έχουν τον ρόλο τους στη βιομηχανία τροφίμων. Σε πολλές περιπτώσεις, αποτρέπουν τη δημιουργία επικίνδυνων βακτηρίων και προστατεύουν από τροφικές δηλητηριάσεις. Δεν είναι «ο διάβολος», και φυσικά, είναι εγκεκριμένα από επίσημους οργανισμούς ελέγχου τροφίμων.

Όμως... αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα και κάτι που θέλεις να βάζεις στο πιάτο σου κάθε μέρα.

Τι σημαίνει καθαρή διατροφή σε αυτό το πλαίσιο;

Για μένα, καθαρή διατροφή σημαίνει να ξέρω – όσο μπορώ – τι τρώω. Σημαίνει να επιλέγω τρόφιμα που έχουν όσο το δυνατόν λιγότερα συστατικά, και ιδανικά συστατικά που μπορώ να αναγνωρίσω χωρίς να χρειάζομαι λεξικό.

Δεν μπορώ να αποφύγω τα πάντα – και ούτε θέλω να ζω με άγχος. Αλλά προσπαθώ να κάνω μικρές, καθημερινές επιλογές που με φέρνουν πιο κοντά στο φυσικό, στο απλό, στο αληθινό.

Τι μπορείς να κάνεις;

• Διάβαζε τις ετικέτες. Αν μια ετικέτα μοιάζει με λίστα χημικών, άφησέ την στο ράφι.

• Προτίμησε φρέσκα ή σπιτικά τρόφιμα όταν μπορείς.

• Απόφυγε τρόφιμα με πολλά «Ε» και ακαταλαβίστικα συστατικά.

• Κάνε πιο συχνά μαγείρεμα στο σπίτι — ακόμα και απλά πράγματα, όπως ένα σπιτικό ριζότο ή μια φασολάδα, σε φέρνουν πιο κοντά στην καθαρή τροφή.

Τελικά…

Τα συντηρητικά δεν είναι απαραίτητα «κακά», αλλά σίγουρα δεν είναι και κάτι που χρειάζεται να συναντάς σε κάθε σου γεύμα. Αν μπορείς να αποφύγεις τις υπερβολές, να περιορίσεις τα επεξεργασμένα και να γεμίσεις το τραπέζι σου με πιο απλές πρώτες ύλες, έχεις ήδη κάνει ένα μεγάλο βήμα προς μια πιο ήρεμη, αληθινή διατροφή.

Γιατί τελικά, δεν είναι μόνο τι τρως — είναι και το πώς το επιλέγεις.

 Αν σε ενδιαφέρει πώς να φτιάξεις ένα καθαρό ντουλάπι, χωρίς υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα αλλά με επιλογές που βοηθούν στην καθημερινή καθαρή διατροφή, θα το βρεις εδώ: https://www.evisnutritiontips.gr/2025/06/blog-post_26.html

Να φροντίζετε το σώμα σας, το μυαλό σας και την ψυχή σας.

 Εύη Μπέλλου

Το συγκεκριμένο άρθρο είναι δική μου πρωτότυπη συγγραφή και στηρίζεται σε προσωπική μου έρευνα, εμπειρία και μελέτη δημοσιευμένης βιβλιογραφίας, όπου και  την αναφέρω. Το περιεχόμενο παρέχεται καθαρά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και σε καμία περίπτωση δεν προτρέπουν κάποιον να ακολουθήσει ή να διακόψει φαρμακευτική αγωγή ή να αγνοήσει ιατρικές συμβουλές ή επαγγελματική συμβουλή. Ο αναγνώστης παραμένει ο ίδιος υπεύθυνος για τις επιλογές του και καλείται να συμβουλεύεται πάντα επαγγελματία υγείας πριν κάνει οποιαδήποτε τροποποίση στη διατροφή, στον τρόπο ζωής ή στη λήψη συμπληρωμάτων. Κάθε ομοιότητα με άλλο δημοσίευμα είναι συμπτωματική. Η αναδημοσίευση επιτρέπεται μόνο αν γίνει σαφή αναφορά στην πηγή και ενεργό σύνδεσμο προς το παρόν ιστολόγιο.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Πάρις Κυπαρισσίου /Σταματία Μαζαράκη / Μαρία Παπακωνσταντίνου, Γνωρίζοντας Τα Τρόφιμα, τροφογνωσία – εμπορευματογνωσία, Εκδόσει,ς Les Livres du Tourisme, 2005.

• Δημήτριος Μπόσκος ΟΜ. Καθηγητής Α.Π.Θ, Χημεία Τροφίμων, Εκδόσεις Γαρταγάνη, Θεσσαλονίκη 2021.

• Ζαμπετάκης Ιωάννης, Χημεία Τροφίμων, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2009.

• Ιωάννης Χατήρης/ Reinhard Löbbert/ Ulrike Berges/ Joachim Beck/ Dietlind Hanrieder, Χημεία Τροφίμων & Βασικές Αρχές Διατροφής, Εκδοτικός Όμιλος Ίων, 2017

Photo by Frank Zhang on Unsplash