Συντηρητικά και καθαρή διατροφή Μια πρακτική ματιά στην απλότητα
Τι είναι τα συντηρητικά;
Τα τρόφιμα, από τη φύση τους, αλλοιώνονται. Αν μείνουν εκτεθειμένα για λίγο καιρό, αλλάζουν υφή, μυρωδιά, γεύση. Μερικά χαλάνε μέσα σε ώρες. Άλλα κρατούν λίγες μέρες.
Γι’ αυτόν τον λόγο χρησιμοποιούνται τα συντηρητικά: ουσίες που προστίθενται στα τρόφιμα για να καθυστερήσουν αυτήν τη φυσική αλλοίωση. Δεν τα κάνουν άφθαρτα, αλλά τους χαρίζουν περισσότερο χρόνο.
Τα συναντάμε παντού. Σε συσκευασμένα προϊόντα, σε κατεψυγμένα, σε έτοιμα γεύματα, ακόμα και σε τρόφιμα που φαίνονται «φρέσκα».
Πού βρίσκονται;
Υπάρχουν πολλές κατηγορίες συντηρητικών, ανάλογα με τη χρήση τους. Ορισμένα από τα πιο κοινά είναι:
Νιτρώδη και νιτρικά άλατα – κυρίως στα αλλαντικά. Βοηθούν στο χρώμα και καθυστερούν την ανάπτυξη βακτηρίων.
Βενζοικό νάτριο – σε μαρμελάδες, τουρσιά, αναψυκτικά.
Θειώδη (π.χ. Ε220) – σε αποξηραμένα φρούτα και κρασί.
Σορβικό οξύ (Ε200) – σε τυριά, μαρμελάδες, αλλαντικά.
Προπιονικά άλατα (Ε280) – σε ψωμιά, φρυγανιές και άλλα αρτοσκευάσματα.
Αν κοιτάξεις την ετικέτα ενός συσκευασμένου προϊόντος, είναι πιθανό να δεις έναν ή περισσότερους τέτοιους κωδικούς.
Φαγητό με ημερομηνία λήξης
Ένα φυσικό τρόφιμο δεν μπορεί να αντέξει πολύ. Το ψωμί σκληραίνει, το φαγητό χαλάει, η σάλτσα ξινίζει. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Έτσι λειτουργεί το φαγητό όταν δεν έχει μέσα του τίποτα «έξτρα» για να το κρατήσει.
Κι αυτή η φθαρτότητα λέει κάτι. Ότι το προϊόν είναι πραγματικό. Ότι δεν είναι φτιαγμένο για να κρατάει μήνες. Και κάποιες φορές, αυτό είναι αρκετό για να το προτιμήσεις.
Η καθαρή διατροφή στην πράξη
Η καθαρή διατροφή βασίζεται σε κάτι απλό: να τρως τρόφιμα που είναι όσο το δυνατόν πιο κοντά στη φυσική τους μορφή. Χωρίς πολλά πρόσθετα, χωρίς περιττά συστατικά, χωρίς να έχει περάσει από δεκαπέντε στάδια επεξεργασίας.
Δεν είναι δίαιτα. Δεν είναι πρόγραμμα. Είναι μια διαφορετική προσέγγιση στην επιλογή των τροφίμων. Μια προσπάθεια να μειώσεις ό,τι δεν χρειάζεται.
Όχι γιατί είναι κακό. Αλλά γιατί είναι περιττό.
Ένα απλό παράδειγμα
Αν δεις μια έτοιμη σάλτσα ντομάτας, πιθανότατα θα έχει 7–8 υλικά: ντομάτες, ζάχαρη, αλάτι, ξίδι, συντηρητικά, ενισχυτικά γεύσης.
Αν τη φτιάξεις σπίτι, αρκούν τρία: ντομάτες, ελαιόλαδο, αλάτι. Αν θέλεις, βάζεις λίγο σκόρδο ή βασιλικό. Και τελείωσε.
Το ίδιο ισχύει με τα ψωμιά του εμπορίου. Πολλά από αυτά περιέχουν συστατικά που δεν χρησιμοποιείς στο σπίτι — σταθεροποιητές, βελτιωτικά, προπιονικά. Το δικό σου ψωμί χρειάζεται μόνο αλεύρι, νερό, μαγιά, αλάτι. Τίποτα άλλο.
Μπορείς να το δοκιμάσεις κι εσύ
Δεν χρειάζεται να αλλάξεις τα πάντα. Ξεκίνα από κάτι μικρό:
Φτιάξε σάλτσα μόνος σου, με φρέσκες ή τριμμένες ντομάτες.
Βράσε κοτόπουλο και κόψε το λεπτά, αντί για έτοιμο αλλαντικό.
Ψήσε μια φορά ψωμί, ακόμα κι αν είναι απλό με λίγη μαγιά.
Φτιάξε μαρμελάδα μόνο με φρούτα και λίγη ζάχαρη.
Το νόημα δεν είναι να το κάνεις πάντα. Αλλά να ξέρεις πώς γίνεται. Κι αν μια μέρα το προτιμήσεις, να έχεις την επιλογή.
Πρακτικές ιδέες για την κουζίνα σου
Αν θες να μειώσεις τα συντηρητικά στο καθημερινό φαγητό σου, υπάρχουν μερικές πολύ απλές συνήθειες:
Διάβαζε τις ετικέτες. Μάθε να ξεχωρίζεις τα συστατικά. Όσο πιο λίγα και γνώριμα, τόσο το καλύτερο.
Φτιάξε απλά πράγματα σπίτι. Ξεκίνα με εύκολες συνταγές: ψωμί, σάλτσα, ζύμη, μαρμελάδα.
Αγόραζε εποχικά φρούτα και λαχανικά. Είναι πιο φρέσκα, πιο οικονομικά και δεν χρειάζονται συντήρηση.
Χρησιμοποίησε την κατάψυξη. Πολλά τρόφιμα μπορούν να διατηρηθούν χωρίς συντηρητικά, αν τα αποθηκεύσεις σωστά.
Καμία υπερβολή
Η καθαρή διατροφή δεν σημαίνει ότι πετάς τα πάντα από τα ντουλάπια σου ή ότι σταματάς να αγοράζεις έτοιμα προϊόντα. Σημαίνει απλώς ότι αποκτάς μεγαλύτερο έλεγχο. Ότι αρχίζεις να αναγνωρίζεις τι βάζεις στο πιάτο σου.
Δεν είναι διαγωνισμός. Δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Είναι επιλογές.
Μερικές φορές θα πάρεις έτοιμο. Άλλες, θα φτιάξεις κάτι μόνος σου. Και στις δύο περιπτώσεις, ξέρεις τι κάνεις.
Και τελικά;
Το να τρως καθαρά δεν είναι δύσκολο. Είναι κάτι που γίνεται σιγά-σιγά. Με μικρά βήματα, με λίγη παρατήρηση και λίγο χρόνο στην κουζίνα.
Το σημαντικό δεν είναι η τελειότητα. Είναι να βρίσκεις τρόπους να απλοποιείς. Να διαλέγεις υλικά που καταλαβαίνεις. Και, όταν μπορείς, να φτιάχνεις κάτι με τα χέρια σου.
Αυτό κάνει τη διατροφή σου πιο καθαρή. Όχι επειδή στο λέει κάποιος — αλλά επειδή το διαπιστώνεις μόνος σου.
Αν θέλεις να μάθεις πώς να διαβάζεις τις ετικέτες λίγο πιο συνειδητά, ρίξε μια ματιά εδώ:
[Καθαρή διατροφή και χημικά πρόσθετα] δες εδώ:https://www.evisnutritiontips.gr/2023/08/blog-post_27.html
Ένα άρθρο για το τι σημαίνει να ξέρεις τι βάζεις στο πιάτο σου — χωρίς υπερβολές, μόνο με λίγη περισσότερη παρατήρηση.
Να φροντίζετε το σώμα σας, το μυαλό σας και την ψυχή σας.
Εύη Μπέλλου
Το συγκεκριμένο άρθρο είναι δική μου πρωτότυπη συγγραφή και στηρίζεται σε προσωπική μου έρευνα, εμπειρία και μελέτη δημοσιευμένης βιβλιογραφίας, όπου και την αναφέρω. Το περιεχόμενο παρέχεται καθαρά και μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και σε καμία περίπτωση δεν προτρέπουν κάποιον να ακολουθήσει ή να διακόψει φαρμακευτική αγωγή ή να αγνοήσει ιατρικές συμβουλές ή επαγγελματική συμβουλή. Ο αναγνώστης παραμένει ο ίδιος υπεύθυνος για τις επιλογές του και καλείται να συμβουλεύεται πάντα επαγγελματία υγείας πριν κάνει οποιαδήποτε τροποποίση στη διατροφή, στον τρόπο ζωής ή στη λήψη συμπληρωμάτων. Κάθε ομοιότητα με άλλο δημοσίευμα είναι συμπτωματική. Η αναδημοσίευση επιτρέπεται μόνο αν γίνει σαφή αναφορά στην πηγή και ενεργό σύνδεσμο προς το παρόν ιστολόγιο.
Βιβλιογραφία
Ευστράτιος Κυρανάς, Πρόσθετα Τροφίμων και Νομοθεσία, Εκδόσεις Τζιόλα 2021.
